گردآورندگان سخنان امیرالمؤمنین علیه السلام قبل از سید رضی (کتاب)
«گردآورندگان سخنان امیرالمؤمنین علیه‌السلام قبل از سید رضى»، عنوان کتابی از عزیز الله عطاردى به زبان فارسى است. در این اثر مجموعه‌اى از اشخاص که از زمان و عصر حضرت علی (علیه السلام) به جمع‌آورى سخنان آن امام مبادرت ورزیده‌اند، جمع‌آورى شده‌اند. با اینکه حجم صفحات کتاب بسیار کم است؛ ولى ایشان هفتاد نفر از اشخاصى که تا این زمان به ثبت و ضبط سخنان امام(ع) همت گماشته‌اند را آورده و مجموعه نفیسى را ترتیب داده است.
ساختار کتاب
کتاب شامل مقدمه و متن مى‌باشد که مؤلف بعد از مقدمه کوتاه متن کتاب خویش را درباره شخصیت‌هاى قبل از سید رضى که هفتاد تن مى‌باشد، را آورده است. ایشان در بیان شخصیت هر مؤلف به اختصار بسنده کرده است و در چند سطر هر شخصیت را معرفى کرده است.
گزارش محتوا
مقدمه مؤلف درباره نهج‌البلاغه و اینکه از امام(ع) خطبه‌ها و سخن‌هاى فراوانى در کتب تاریخ و اخبار و آثار روایت شده است، على(ع) بعضى از این خطبه‌ها را در منابر مدینه، بصره و کوفه ایراد نموده است و پاره‌اى دیگر را در میدان جنگ و هنگام پیکار با دشمنان براى لشکریان خویش خوانده و آن‌ها را از امور جارى آگاه نموده است. این خطبه‌ها در موضوعات مختلف وارد شده‌اند، بعضى در توحید و خداشناسى و صفات الهى ایراد گردیده‌اند و مسلمین را با خداوند متعال و صفات ثبوتیه و سلبیه آشنا کرده و در حقیقت علم خداشناسى و معرفت پروردگار را به مردم آموخته‌اند...
متن کتاب این گونه آغاز مى‌شود که از زمان امام على(ع) گروهى خطابه‌هاى آن حضرت را ثبت نموده و در مجموعه‌هایى گرد آورده‌اند. هدف آن‌ها از چنین اقدامى آن بود که آیندگان را نیز از این سرچشمه‌هاى فضیلت و دانش سیراب نمایند و مسیر رشد و تکامل را براى آنان هموار سازند. تعدادى از این مجموعه‌ها تا زمان شیخ ابوجعفر طوسى و معاصرش ابوالعباس نجاشى در بغداد محفوظ و در دسترس مردم بوده است؛ اما متاسفانه این آثار هنگام ورود طغرل بیک سلجوقى به بغداد به علت جهالت و تعصب افراد جاهل به آتش کشیده شد و تعدادى از کتابخانه‌هاى شیعه از بین رفته است.
مؤلف سپس به بیان شخصیت‌هایى که در طول تاریخ از زمان حضرت به جمع‌آورى سخنان حضرت پرداخته است. همانند:
حارث اعور همدانى: به طورى که از آثار و اخبار وارده معلوم مى‌شود، حارث اعور نخستین کسى است که خطابه‌هاى على علیه‌السلام را جمع‌آورى کرده و کتابى در این موضوع تالیف کرده است. براى روشن شدن این موضوع، مطلبى را که در اصول کافى نقل شده است، ذکر مى‌کنیم: محمد بن یعقوب کلینى روایت مى‌کند که حارث اعور گفت: على(ع) در یکى از روزها بعد از اداء نماز عصر براى مردم خطبه‌اى خواند و مردم از سخنان بلیغ و شیواى آن حضرت در شگفت شدند و از بیانات آن جناب در توحید و خداشناسى سود بردند....».
در این مجموعه اشخاص زیادى همانند: حسن بن عبدالله عسکرى، ابوالفرج اصفهانى، ابوبکر باقلانى،...ابوجعفر بلاذرى، سلیم بن قیس، ابوحنیفه دینورى.... آورده شده‌اند که تا قرن چهارم ادامه پیدا کرده‌اند.
منبع
ویکی نور